سخن برتر

چشمانتان را ببندید و همراه ما باشید تا برخی از خاطرات مشترکی که شاید شما هم مثل بسیاری از افراد دیگر در دوران کودکی تجربه کرده باشید را با هم مرور کنیم. به یاد آورید برادر یا خواهر کوچک‌تر از خودتان را درست زمانی که مشغول مطالعه در اتاقتان هستید وارد می‌شود. به محض ورود شروع به سر و صدا می‌کند، به وسایلی که خیلی با دقت چیده شده بودند دست می‌زند، تخت و لباس‌هایتان را به هم می‌ریزد، دورتان می‌چرخد و … در همین حال شما به سرعت دنبال برادرتان می‌دوید تا او را تنبیه کنید و در همین حال با مادر یا پدرتان مواجه می‌شوید که شما را مقصر همه چیز می‌داند. شما هم که برای پیشگیری از شنیدن جملات تکراری که رنگ و بوی سرزنش و تحقیر دارند طبق معمول می‌گویید: ” تقصیر من نبود!”.

 

حالا چشمانتان را باز کنید. این داستان اگرچه بخشی از خاطرات بچگانه و بی‌اهمیت دوران کودکی بود اما اکنون این شما هستید که هنوز در دوران بزرگسالی کم و بیش حسرت این که چرا بی‌دلیل مقصر شناخته می‌شدید را در دل دارید. این روند در سال‌های بعد و حتی الان هم ممکن است برای شما اتفاق افتاده باشد. حالتی که با سعی دارید از خودتان دفاع کنید و باور بقیه را نسبت به تقصیرات موجود عوض نمایید. به هر صورت هنوز هم یک آشفتگی یا تلاطم خاطر را تجربه می‌کنید و دست آخر هم مشخص نشد که دقیقا تقصیر چه کسی بود!

سرزنش و تحقیری که ممکن است بعد از هر نوع درگیری با دیگران تجربه کنیم نه یک عامل پیشرفت، بلکه آفتی ویرانگر در روابط ما هستند که خیلی زود و عمیق تاثیر خود را روی رفتار و نگرش طرف مقابل اعمال می‌کنند. در این آموزش از دانشگاه زندگی از منظر روان‌شناسی به این موضوع و عواقب آن پرداخته شده است. همراه ما باشید.

با تاثیرات ویران‌کننده آفت سرزنش و تحقیر در روابط خود آشنا شوید!

دفاع از خود با جملات متفاوتی مثل ” تقصیر من نیست” می‌تواند مخرب باشد. احتمال اولی که شنونده موقع شنیدن این جمله در نظر می‌گیرد این است که شاید شما در حال شانه خالی کردن از مسئولیت واقعه پیش آمده هستید و در حالت بعدی ممکن است سعی داشته باشید با این کار حس ترحم و همدلی دیگران را جلب کنید. هر دیدگاهی که دیگران داشته باشد برای فردی که سرزنش می‌شود مخرب است؛ چون آفت سرزنش و تحقیر در یک چالش بین فردی باعث بسته شدن چشم‌ها رو به حقیقت و جلوگیری از ارزیابی دقیق آن اتفاق می‌شود. وقتی که فرد مورد سرزنش قرار بگیرد نمی‌تواند عادلانه آن چه شنیده بود، آن چه که انجام داده بود و گفته بود را تحلیل نماید.

 

حقیقت بازی سرزنش چیست؟

این که چرا ما به سرزنش و تحقیر آلوده می‌شویم به ذات انسان‌ها مربوط می‌شود. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که افراد تلاش دارند همواره جا پای یکدیگر بگذارند و بقیه را از میدان به در کنند. در چنین شرایطی ممکن است نه تنها جای شما را بگیرند بلکه پایتان را هم بشکنند! در حالی که هیچ چیزی برای سرزنش وجود نداشته است. روان‌شناسان تصور می‌کنند آن که باعث شکل‌گیری بازی سرزنش و تحقیر می‌شود تمایل فرد به خودمحافظتی یا حفاظت از منافع خویش است. مثلا:

1. ما راه برابر شدن با دیگران را در بد شناختن، غیرقابل تحمل و بی‌ارزش کردن دیگران می‌دانیم و این مصداق تحقیر است
2. ما ترس‌ها و احساسات ناامنی خودمان روی دیگران پیاده می‌کنیم
3. متاسفانه ما توانایی ابراز احساسات لطیف خود نظیر حس خجالت، ناراحتی و همدردی را در میانه اختلافات نداریم
4. ما هرگز مسئولیت‌پذیر نبوده‌ایم
5. ما تمایلی به تغییر نداریم؛ چون حس می‌کنیم در جهان آلوده‌ای زندگی می‌کنیم که هرگز قابل‌کنترل نیست

مسیر زندگی خود را به درستی تعیین کنید

برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید