سخن برتر

زود قضاوت ‌کردن به رابطه آسیب‌های شدیدی می‌زند. در این مقاله پنج روش برای جلوگیری از زود قضاوت کردن ارائه می‌دهیم.

همسر یا معشوقه‌تان با بسته‌ای کوچک از سوپر مارکتِ محل وارد خانه می‌شود. بسته آن‌قدر کوچک است که شما زحمتِ پرسیدن را به خودتان نمی‌‎دهید. از اینکه او خریدها را انجام نداده و این مسائل تماماً بر روی دوش شما است ناراحت شده و به او تشر می‌زنید.

اما حقیقت چیز دیگری است. آن بسته شامل تمام اقلامی است که خانه بدان نیاز داشته، و کوچکیِ آن به‌خاطر این است که وسایل به خوبی در کنار هم چیده شده‌اند. حالا شما باید عذرخواهی کنید، اما حتی با این‌کار، خلأ ناشی از بی‌اعتمادی‌ای که به‌وجود آورده‌اید، اندکی غیرقابل جبران است.

مردم به زود قضاوت‌ کردن عادت دارند، چه در رابطه‌های عاشقانه و چه در فعل‌وانفعالات روزمره. فرض کنید ناگهان یک غریبه در پیاده‌رو به شما می‌خورد. شما در همان لحظه عصبانی می‌شوید. اما او هیچ قصدی نداشته و تنها می‌خواست که کودکش را در جمعیت گم نکند.

این‌طور به‌نظر می‌آید که زود قضاوت‌ کردن نه تنها در رابطه‌های‌تان شکاف‌های عمیقی ایجاد می‌کند، بلکه اگر به یک الگوی تکرارشونده تبدیل شود، می‌تواند به سلامت ذهنی شما آسیب برساند. در واقع اگر آگاهی شما نسبت به زود قضاوت کردن بالا برود، از روی? این کار غافلگیر می‌شوید.

زود قضاوت‌ کردن می‌تواند بر روی اضطراب اجتماعی و اختلالات وهمی تاثیر گذار باشد. چیزی که در روانشناسی آن را (تهدیدِ قابل پیش‌بینی) می‌خوانند. در تحقیقات دانشگاه ایست آنگلیا، جیمز هارولی و همکارانش به این نتیجه رسیدند که زودقضاوت‌کردن بعد از آزمایش در فضاهای مختلف، به عنوان پروسه‌ای درنظر گرفته شده که در آن فرد با حضور در شرایطی خاص، فکر می‌کند که قرار است از نظر جسمی، روحی و یا اجتماعی آسیب ببیند.

به عبارت دیگر، شما با شرایطی که از نظر احساسی مبهم است موجه می‌شوید و به‌طور خودکار نتیجه می‌گیرید که اطرافیان قصد صدمه‌زدن به شما را دارند. وقتی این طرز تفکر تبدیل به یک الگوی پرتکرار شود، آن وقت است که هم? آدم‌ها از نظر شما اهریمنی به نظر می‌آیند و نه تنها رابطه‌های‌تان، بلکه سلامت ذهنی شما در یک شیب پرخطر قرار می‌گیرد.

آزمایشی استاندارد برای اندازه‌گیری میزان زود قضاوت‌ کردن در افراد، به دست هورلی و همکارانش پدید آمد _ قضاوتِ اینکه توپ‌های رنگی از کدام سوراخ بیرون می‌آیند. افرادی که امتیازات بالایی داشتند حتی قبل از این‌که اطلاعات کافی را در اختیار داشته باشند و یا تصمیم خود را سبک و سنگین کنند، نظر خود را اعلام می‌کردند.

در تحقیق او، 8 مرد و 4 زن نماینده جوامع سلامت ذهنی بودند و برای کاهش زود قضاوت‌ کردن خود، تحت آموزش‌های مختلفی قرار گرفته بودند. از بین 12 شرکت کننده، 5 نفر مبتلا به بیماری بدبینی شیزوفرنی بودند، 3 نفر اختلال روانی داشتند، 3 نفر مبتلا به اختلالات شیزوفرنیایی بودند و 1 نفر اختلالات وهمی داشت. اختلالات آن‌ها حدوداً 10 سال پیش از موعد خود ظهور کرد و 11 نفر از این 12 نفر، تحت درمان‌های روانی بودند.

به علاوه‌ی این اختلالات و امراض روانی، شرکت کنندگان، درصد اضطراب اجتماعی را نیز افزایش دادند. قصد و تلاش آن‌ها برای نگهداری از باورهای غیرقابل انعطاف‌شان تشخیص داده شد، اگر می‌خواهید بدانید چگونه، باید بگویم که زود قضاوت‌ کردن آن‌ها و گرفتن تصمیمات قطعی از اطلاعات بصری اندک، نشان دهنده‌ی این موضوع بود.

از طریق این تحقیق، تمرین‌هایی نیز برای درمان از اختلالات و مخصوصاً زودقضاوت‌کردن ایجاد شد. این تمرینات برای از بین بردن تصمیم‌گیری‌های قطعی ناشی از پارامترهای محدود، و باورهای غیرقابل انعطاف است. از طریق این تمرین، 9 نفر از 12 نفری که شرکت کرده بودند، تسکین یافتند.

پارانویای 6 نفر کاهش یافت، و اضطراب اجتماعی یکی از شرکت کنندگان به حد ناچیزی رسید. تمرین‌های دیگری هم برای این منظور به‌وجود آمده‌اند که وقتی نتایج این دو مقایسه شد، تفاوت عمده‌ای بین آن‌ها قرار گرفت. قطعاً این تمرینات نتایج بهتری داشتند. این تمرینات توسط هلن والر و همکارانش در دانشگاه کینگ لندن پدید آمده‌اند.

شاید کاهش این اختلالات و از بین بردن این نوع تفکر در افراد بیمار سخت باشد، اما اگر این تمرینات توسط افراد سالمی که تنها رگه‌هایی از زودقضاوت‌کردن را در زندگی خود حس می‌کنند صورت گیرد، نتیجه بی‌نظیر خواهد بود:

1. به دفعاتی فکر کنیدکه اشتباهاً زود قضاوت کردید.

   به مواردی فکر کنید که به‌عنوان مثال برای‌تان آوردم. کسی که اشتباهاً به معشوق? خود تهمت می‌زند. کسی به‌خاطر یک برخورد ساده در پیاده‌رو عصبی می‌شود و یا موارد مشابه. شما چطور؟ آخرین باری که شما اعتماد را بین خود و معشوقه‌تان از بین بردید چه‌زمانی بود؟ آخرین باری که به جای سمت راست، به چپ پیچیدید کِی بود؟ آن هم فقط به‌خاطر این‌که تابلوهای راهنما را درست نگاه نکردید.

2. توانایی خود برای دیدنِ مجموعِ اشیا را آزمایش کنید.

   شرکت کنندگان آزمایش مذکور باید بتوانند پس از دیدن گوشه‌ای از تصویر، تمامیتِ آن را حدس بزنند (مثلاً پس از دیدنِ دست? یک کوزه، باید حدس بزنند که آن چه شیءای است). سپس تکه‌های دیگری را می‌بینند و باید جلوی از تصمیم‌های زودتر از موعد خودداری کنند.

3. متوجه شوید که چه‌قدر زود به واسط? توهمات گول می‌خورید.

   ممکن است آزمایش‌های خطای دید روانشناسی را تا به حال انجام داده باشید. مثلا در جریان خط‌های موازی، افرادی که زودتر از موعد قضاوت می‌کنند، فکر می‌کنند که خطی که پیکان‌هاییی به سمت بیرون دارد، طول بیشتری نسبت به موردِ مخالفِ خود دارد. اما درواقع چنین نیست. از این آزمایش یک درس مهم می‌گیریم، این که اگر به خودتان وقت کافی برای فکر کردن بدهید، می‌توانید از پسِ تمامی این عوامل گول‌زننده بربیایید.

4. از خودتان بپرسید که ممکن است چه‌قدر سریع نسبت به یک فرد غریبه قضاوت کنید.

   در آزمایشی که از آن اسم برده شد، به شرکت کنندگان تصویری نشان داده می‌شود. تصویر حاوی شمایل مردی است که به دوربین خیره شده است. ممکن است در آغاز فکر کنند که آن مرد با حالت منتقدانه‌ای به آن‌ها خیره شده، اما آنها موظف‌اند تا چنین قضاوت‌های زودتر از موعدی را تغییر دهند. مثلاً شاید آن فرد به چیزی پشتِ سر آن‌ها خیره شده یا در حال تماشای تلوزیون است.

5. توجه کنید که وقتی شخصی در تلوزیون یا فیلم‌های سینمایی زود قضاوت می‌کند، به چه عاقبتِ محقری دچار می‌شود.

   بارها و بارها دیده‌ایم که وقتی شخصیتی در فیلم قضاوتی زودتر از موعد می‌کند، ممکن است تا ابد از پی‌آمدهای آن رنج بکشد. همیشه می‌توانیم از رنج‌های اینگون? دیگران برای خودمان درس عبرت بگیریم و به نتایج افکار اشتباه خودمان فکر کنیم.

برای نتیجه‌گیری، روابط خالص به مدارک و سرنخ‌های خالصی نیاز دارند. به خودتان وقت و اجازه بدهید تا قضاوت پیش رو را مفصلاً بررسی کنید، با این کار تمامی روابط‌تان با حس تکامل توأم می‌شوند.