گرسنه بمان، احمق بمان: مروری بر سخنرانی الهامبخش استیوجابز
جست و جو مختصری در فضا وب حول موضوع سخنرانی، ما را با جملات نغز و نمونه سخنرانی‌های افراد شناخته یا ناشناخته رو به رو می‌سازد که هرگز موفق نمی‌شویم تمام تجربیات و توصیه‌های موجود در آن‌ها را کاملا گوش داده و به کار ببریم. شاید هم مشکل از صحنه سخنرانی پر استرس و غرق در هیجانی است که فرصت توجه به این جزئیات ریز و درشت را از ما می‌گیرد؛ تا این که در آخر خودمان بمانیم و ترفندها و روش‌هایی که همیشه به کار برده‌ایم. اما در این بین، برخی از این نمونه سخنرانی‌ها خاص‌تر و به یاد‌ماندنی‌تر می‌شوند و ارزش نقد و بررسی عمیقی دارند. سخنرانی الهامبخش استیوجابز در دانشگاه استنفورد در سال 2005 با جمله کلیدی و خاطره‌انگیز “گرسنه بمان، احمق بمان” یکی از آن الگوهای همیشه تازه فراموش‌ناشدنی برای قشر سخنرانان است.
جمله معروفی که از این سخنرانی استیو جابز، موسس کمپانی اپل، بیش از سایر بخش‌ها به یاد مانده است در نگاه اول تقریبا هیچ چیز خاصی را در ذهن تداعی نمی‌کند. حتی شاید برای خیلی‌ها توهین‌آمیز باشد؛ اما همین جمله و سایر جملات وهم‌انگیز است که سخنرانی‌های استیوجابز را متفاوت می‌کرد.
اگرچه بعد از سال 2005 شاهد تغییر سبک و محتوا قابل توجهی در کنفرانس‌های اپل از وی بودیم اما همچنان سخنرانی الهامبخش استیوجابز در دانشگاه استنفورد آمریکا و در حضور فارغ‌التحصیلان این مرکز علمی، ارزش نقد، بررسی و کنکاش را دارد.
برای یک نقد هیجان‌انگیز، مستند و آموزنده مطابق با الگو فن بیان استیوجابز در سخنرانی‌ها، مطلب امروز دانشگاه زندگی را دنبال کنید.
مروری بر سخنرانی الهامبخش استیوجابز در دانشگاه استنفورد
همه ما با عناصر کلیدی در سخنرانی‌های موفق آشنا هستیم. همان عناصری که در بررسی متن‌های سخنرانی اوباما همواره مشاهده و اجرا می‌شد. عناصری مثل:
- یک مقدمه عالی که کل فضا گفتگو و سخنرانی را به مخاطب منتقل کند
- ساختار ساده و نظام‌مند
- استفاده از قانون یک سوم در طراحی بخش‌های بصری
- بخش‌های مربوط به زبان بدن در سخنرانی
مروری بر سخنرانی الهامبخش استیوجابز نشان می‌دهد که در تمام بخش‌ها با استاندارد مشخصی به این موارد توجه شده است. اگر قرار باشد یک مقدمه، بخش‌های بصری در طول سخنرانی و زبان بدن منحصر به فردی به سبک استیوجابز داشته باشیم لازم است از الگو زیر پیروی کنیم:
شروع سخنرانی با ستایش مخاطبان و نمایش فروتنی سخنران
استیوجابز نمونه کامل سخنران فروتنی بود که در عین دارایی و بی‌نیازی، حس ناچیزی خود را به دیگران القا می‌کرد. در سخنرانی معروف “گرسنه بمان، احمق بمان”، جابز با این جمله سخنرانی خود را شروع می‌کند:
باعث افتخار من است که اکنون در جشن فارغ‌التحصیلی بهترین دانشگاه دنیا حضور داشته باشم.
بعد از این تعریف و تمجید سپس با این جمله فروتنی خود را به مخاطبانش نشان می‌دهد: من کسی هستم که هرگز از دانشگاه فارغ‌التحصیل نشده است.
او با این جمله سعی دارد به آن‌ها این حس را القا کند که اکنون با فارغ‌التحصیلی در رتبه و جایگاه بالاتری قرار دارند و باید به این شرایط افتخار کنند. با این ترفند ذهن‌ها برای پذیرش پیام اصلی آماده‌تر می‌شود.
سبک گفتگو در سخنرانی استیوجابز
در بخش دیگری از این سخنرانی الهامبخش استیوجابز در دانشگاه استنفورد با سبک گفتگو دل‌نشینی رو به رو می‌شویم که در واقع نقطه عطف سخنرانی در شرایطی است که دانشجویان به زودی از دوستان خود جدا می‌شوند و هر یک راه جداگانه‌ای ممکن است اتخاذ کنند. جابز در جمله زیر سعی می‌کند درباره همکاری خودش با استیو وازنیک صحبت کند: وُز و من با هم کمپانی اپل را تاسیس کردیم.
تحلیل‌گران این جمله را در برابر جمله رسمی ” من و استیو وازنیک کمپانی اپل را تاسیس کردیم” قرار دادند و معتقدند این شیوه بیان استیوجابز او را به جمع صمیمی دوستانه دانشجویان نزدیک‌تر کرده و به این وسیله دوستی نزدیک خود را با وازنیک در آن زمان نشان داده است. این در حالی است که مراسم فارغ‌التحصیلی همیشه جدایی مسیر دوستی با دوستان را تداعی می‌کند!
توضیحات ساختارمند و قابل فهم استیوجابز
در سخنرانی‌های استیوجابز همان الگو یا تم همیشگی سخنرانی دیده می‌شود: مقدمه، سه داستان مرتبط با هم و نهایتا نتیجه‌گیری.
تکنیک قدیمی و سنتی استیوجابز ترفند خوبی برای ذهن خوانی و کنترل افکار مخاطبان در سخنرانی بود. سخنرانی الهامبخش استیوجابز در دانشگاه استنفورد در طول یک ربع و با 4 جمله ساده زیر صورت پذیرفت:
- امروز می‌خواهم سه داستان برای شما تعریف کنم
- اولین داستان درباره وصل کردن نقطه‌ها با یکدیگر است
- داستان دوم من درباره عشق و شکست است
- داستان سوم درباره مرگ است
وقفه‌ها و زمانبندی استیوجابز در سخنرانی
جابز معروف است به وقفه یا مکث‌های موثر بعد از بازگو کردن هر نکته کلیدی برای این که مخاطب فرصت هضم و جذب مطلب را داشته باشد. به عنوان مثال هر بار که می‌خواست یک شعر را به عنوان تایید حرف‌هایش از یک شاعر معروف بیان کند بین دو مصراع یک مکث شش ثانیه‌ای داشت. در سخنرانی “گرسنه بمان، احمق بمان”، وقفه جابز در دقیقه پنجم (5:16 تا 5:22 ) بود.
جابز در انتخاب موقعیت مکث‌ها هم خیلی ماهرانه عمل می‌کرد. مثلا در همین سخنرانی در بخشی از صحبت‌های او می‌شنویم: من حتی تا کنون نمی‌دانستم اندامی به اسم پانکراس در بدن وجود دارد!
او چنین جمله‌ای را با تاکید زیاد و بدون لحظه‌ای مکث قبل یا بعد از عبارت بیان می‌کرد و با عبور سریع از جمله سعی می‌کرد فضا کمدی و نشاط آوری را ایجاد کند.
قانون سوم در سخنرانی
یکی از ترفندهای سخنرانان حرفه‌ای برای یک سخنرانی ترغیب کننده استفاده از قانون سوم است. همان طور که بارها گفته‌ایم طبق این قانون یک کلمه مشخص سه بار در بخش‌های مختلف جمله و با نظم و فاصله خاصی قرار می‌گیرند. به مثال‌های زیر که از صوت سخنرانی الهامبخش استیوجابز در سال 2005 استخراج شده است توجه کنید:
- من درباره سریف و سنزسریف آموختم، درباره فضا مختلفی که بین کاراکترهای یک ترکیب وجود دارد، درباره آن چه که تایپوگرافی را بهتر می‌کند (نمایش سیر تکامل یادگیری جابز)
- یک کمپانی به نام NeXT را افتتاح کردم، کمپانی بعدی Pixar را تاسیس کردم و سپس عاشق شدم! (جابز به نام بردن از این سه جز سعی دارد از ارتباط آن ها برای نمایش سیر تکاملی در زندگی کاری و شخصی اش استفاده کند)
استفاده از زمینه‌های مرتبط: تولد، زندگی، مرگ، تولد دوباره
سخنرانی جابز بیش از هر چیز به جهت وجود این ارتباطات پنهان در سخنرانی‌اش با کسب وکار خودش و چرخه زندگی مشهور شده است. او در سخنرانی خودش سه بخش مهم زندگی را به بخش مهم بعدی یعنی تولد دوباره ترکیب می‌کند و به این شکل درباره اپل سخن می‌گوید:
- مرگ دوران تحصیلات اکادمیک در دانشگاه باعث تولد دوره دیگری در زندگی جابز شد که به او فرصت مطالعات بیش‌تری داد
- ارتباط او با کمپانی اپل متولد شد، رشد نمود و سپس به پایان رسید؛ اما وقتی که NeXT توسط اپل خریداری شد این ارتباط انگار مجددا متولد شد!
- او از واژه رنسانس برای بیان تولد دوباره کمپانی اپل استفاده می‌کند و معتقد است رنسانس اپل نیز وجود دارد
- مدتی بعد با سرطان رو به رو شد؛ اما طی عمل جراحی انگار از نو متولد شد
این سبک استیوجابز به نحوی به خود دانشجویانی که در حال گفتگو با آن‌ها بود بازمی‌گردد؛ چرا که سعی داشت به آن ها این تجربه را منتقل کند که قرار است همین مسیر را با اندکی تغییر و تحول و به این شکل برای هدفی تازه طی کنند.
دانشگاه زندگی را کلیک کنید